دبیرستان شهید بهشتی یاسوج

● دليل علاقه منديتان را به شيمي و آموزش آن بيان فرماييد. صادقانه بگویم زمانی که در آزمون سراسری دانشگاه شرکت کردم، رشــتة خاصی مدنظرم نبود، فقط قبولی در دانشگاه برایم مهم بود. بعد از قبولی در رشــتة دبیری شــیمی دانشگاه شهید باهنر کرمان، وقتی کاربرد علم شــیمی را در زمینههای پزشکی، داروسازی، کشاورزی، نفت، پتروشیمی، آب، خاک، محیطزیست و صنایع شیمیایی مشاهده کردم، جذابیت آن روزبهروز برایم بیشتر شد و همین باعث شد عالقهام به تدریس شیمی افزایش پیدا کند. شــاید کسی باور نکند، اما اگر برگردم به دوران گذشته و بخواهم شغلی را انتخاب کنم و آگاهی امروز را داشته باشم باز هم دبیری شــیمی را انتخاب میکنم. همیشه دوســت داشتم و دارم که به مخاطبینم با شــوق و انگیزه محتوای علم شیمی را انتقال دهم. همیشــه در هر محفلی که باشم دوســت دارم بحث آن مجلس، شیمی باشد.

● وضعيت آموزش شــيمي را در مدرسههای كشورمان چگونه ارزيابي ميكنيد؟ چــه موانعی وجود دارند و چه افقهاي روشني پيش رو هستند؟ ابتدا باید ببینیم آموزش شیمی در مدرسههای ما با چه هدفی انجام میشــود و آیا دبیران شیمی براســاس این هدف شیمی را آموزش میدهند؟ پاسخ من بر اساس مطالعات انجامشده تا اندازهای خیر است. همکاران ما شیمی را بیشتر بر اساس موفقیت در آزمون سراسری دانشــگاهها آموزش میدهند و دانشآموزان هم راضی هســتند. من در همایشــی گفتم که دو عامل مانع توسعة کشور میشوند: نفت و آزمون سراسری دانشگاه، چون ما نفت میفروشیم و نیاز اقتصادی ما رفع میشود تالشی برای توسعة فناوری نمیکنیم. ژاپن نفت ندارد، برای همین مجبور بود از طریق دیگر، یعنی توسعة فناوری نیازهایش را تأمین کند. نیاز باعث اختراع میشود. ما باید نیازمند باشیم تا راهی برای حل چالشها پیدا کنیم. اما عامل دوم آزمون دانشگاه است. دانشآموزان بیشتر برای موفقیت در آزمون دانشــگاه فرمولها و معادلههای شیمی را حفظ میکنند. من در مرکز اســتعدادهای درخشان تدریس میکنم. بهندرت دانشآموز استعداد درخشانی را دیدم که شیمی را بهعنوان رشتة دانشگاهی خود انتخــاب کند و اینها دالیل خاص خــود را دارند. باید دید، اهداف آموزش شیمی چیست؟ هدف آموزش شیمی حل دائمی چالشهاست، یعنی رفع نیازهای نسل حاضر بدون بهخطرانداختن نیازهای نسل آینده. دبیران باید بتوانند با آموزش شیمی مهارت حل مسئله را به دانشآموزان یاد دهند تا دانشآموزان در آینده توانایی حل چالشها را داشته باشند و از طرفی ما باید نگرش فراگیرندگان را با آموزش شیمی طوری تغییر دهیم و شهروندی تربیت کنیم که با آگاهی از علم شیمی بتواند به کشور در جهت توسعة اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی کمک کند. اما متأسفانه تدریس همکاران ما بیشتر صرف آموزش نظری میشود. در حال حاضر دانشآموزانی که رتبههای خوبی در آزمون سراســری کســب نمیکنند از سر ناچاری رشتههای علوم پایه را انتخاب میکنند و این سطح علمی علوم پایه را پایین میآورد. چالش بزرگی که آموزش شیمی با آن روبهروست انبوه فارغالتحصیالن رشتة شیمی و نبود شغل متناسب با رشتة آنهاست.

● گروههاي آموزشي شيمي چه نقشی در ایجاد خالقيت و نوآوري در آموزش و يادگيري شيمي ایفا میکنند؟ گروههای آموزشی بهشرطی که وظیفة خود را بهنحو مطلوب انجام دهند، بازوی توانمند و مؤثری برای آموزشوپرورش خواهند بود؛ زیرا در بطن و جریان آموزش هســتند. گروههای آموزشی با انجامدادن کار پژوهشــی در آموزش و بررسی مشکالت آموزش، جمعآوری اطالعات الزم در زمینة آموزش و یادگیری و داشــتن آمار الزم از تمام مؤلفههای آموزشی میتوانند راهکارهای مؤثری برای حل مشکالت آموزشی ارائه دهند. گروهها با همکاری معلمان باانگیزه و عالقهمند میتوانند مشــکالت و چالشهای یادگیری 18 | رشد آموزش شیمی | دورة سي و هشتم | شمارة 1 | پاييز 1403 علمی برای آمــوزش برنامهریزی کند. زیرا اساســیترین مؤلفة آموزش معلم است.

● كتابهاي درسي شيمي را چگونه ارزيابي ميكنيد؟ مطالعات تطبیقی برنامة درسی شیمی بین محتوای کتابهای درسی شیمی در ایران با کشورهایی مثل ژاپن و کرةجنوبی انجام شده اســت، نتیجة آنها نشان میدهند مؤلفههای برنامة درسی شــیمی ایران در قســمت محتوا و هدف غنی است و تشابهات بســیاری با نظام آموزشی کشورهای پیشــرفته دارد. شایان ذکر است امروزه با توجه به پیشرفت فناوری و هوش مصنوعی محتوای کتابهای درســی دیگر جای چالش ندارد. منظور من این است که کتاب در برهة کنونی نمیتواند رسانة اصلی آموزش باشد بلکه میتواند نمایشگر برنامة آموزشــی برای فراگیرندگان باشد؛ زیرا امروزه دانشآموزان این امکان را دارند که با جستوجو در اینترنت یا وبگاههای علمی دربارة مطالب کتاب درسی بیشتر مطالعه کنند. محتوای کتاب درسی از این نظر که فراگیرنده را به فکرکردن وادار میکند یا مطالبی همچون با هم بیندیشیم که فعالیتهای گروهی هســتند، از نکات مثبت کتاب درسی هســتند. برخی محتوای کتب درســی نیز نگرش فراگیر را به سمت توجه به توسعة همه جانبه و حفظ محیطزیست سوق میدهند. اما یک اشکال وارد به برنامة درســی شیمی این است که شیمی پایة دهم از نظر محتوا و حجم مطالب با زمان اختصاص دادهشده همخوانی ندارد و زمان اختصاص داده شده برای تدریس بهخصوص پایة دهم کافی نیست. این مطلب از طریق نظرسنجی از معلمهای شیمی استان و کشور بررسی شده است.

● ميزان عالقهمندي دانشآموزان را به علم شــيمي چگونه ارزيابي ميكنيد؟ اگر کل جامعة آماری دانشآموزان متوســطه )جامعة آماری استان( را در نظر بگیریم، به نظر من یکی از مشکالت بزرگی که در دورة دبیرستان در آموزش دانشآموزان وجود دارد، بیعالقگی و نبود انگیزة کافی برای آموزش است که در چند سال اخیر نمود و جلوة بیشتری پیدا کرده است. بیشتر تالش دانشآموزان برای یادگیری بر اســاس عالقه نیست بلکه برای عبور از این مرحله و رسیدن به مراحل دیگر باید شیمی را بخوانند تا بتوانند در آزمون سراسری دانشگاه و آزمون نهایی نمرة الزم را کسب کنند. یعنی اجبار در کار اســت. انتظار ما این اســت که اگر دانشآموزان در آینده در دانشگاه رشتة شــیمی را انتخاب نمیکنند، حداقل در دوران دبیرســتان شیمی را بهعنوان یک علم کاربردی در زندگی یاد بگیرند.

● رويكردهاي جديد كتاب درســي چقــدر در ميزان عالقهمندي دانشآموزان به علم شيمي تأثير گذاشته است؟ به نظر من مرکز پژوهش آموزشوپرورش هر ســاله باید این ســؤال را بهعنوان یک پژوهش و تحقیق در ســطح کشور انجام دهد. تا نتیجة درستی از آن در اختیار برنامهریزان قرار گیرد. من به این ســؤال در سطح نمونة آماری کمتری و بهعنوان کسی که در آموزش شــیمی را شناسایی کنند و از خرد جمعی برای حل مشکالت و رفع موانع موجود در مسیر آموزش شیمی بهره ببرند. اگر من مســئولیتی در وزارت آموزشوپرورش داشتم، واحدی با عنوان واحد خالقیت، ایدهپردازی و نوآوری در زمینة آموزش دایر میکردم و از نخبگان، دبیران و اســتادان متخصص در این رشته بهره میبردم. متأسفانه گروههای آموزشی اهرم الزم را ندارند تا به آموزش انرژی دهند.

● معلمها و گروههاي آموزشــي شيمي با چه مشكالت عمدهاي روبهرو هستند؟ پاســخ به این ســؤال در یک بند یا صفحه خالصه نمیشود. مشــکالت معلمها و گروههای آموزشــی شــیمی از مشکالت آموزشوپرورش منفک نیســت. پاسخم را با طرح یک سؤال ارائه میدهم. آیا ما پژوهشی در زمینة مشکالت معلمان بهصورت کلی یا جزئی انجام دادهایم تا بتوانیم بگوییم با چه مشــکالتی روبهرو هستند؟ ما هیچ اطالعاتی در این باره از طریق انجام پژوهش نداریم. باز تأکید میکنم حل مشکالت در گرو کار علمی و پژوهشی است. برای مثال در استان ما پژوهشی در زمینة انگیزة معلمان در رابطه با آموزش صورت نگرفته است. ما چه کارهایی برای تقویت و افزایش شادابی در جامعة معلمی انجام دادهایم. من در طول چند سالی که سرگروه آموزشی شیمی استان بودهام، جدای از مشکالت معیشتی معلمها، نبود امکانات آموزشــی و فناوری را در مدرسهها مشکل اساسی آموزش میدانم. بودجة کافی برای خرید تجهیزات آموزشی در اختیار مدرسهها نیست یا اگر باشد صرف خرید تجهیزات الزم نمیشود. آموزش هنوز به شیوة چهل سال پیش انجام میشود. آیا سزاوار است در عصر فناوری کالسهای درس فاقد نورافکن، تختة هوشمند و اینترنت پرسرعت باشد؟ من شیمی خواندم، آهن در اثر قرارگرفتن در معرض هوا و رطوبت زنگ میزند، برای جلوگیری از این زنگزدن آن را رنگ میزنند یا آبکاری میکنند تا آسیب نبیند. ما برای جامعة معلمان و ایجاد انگیزه و شادابی روح آنها تا حال در سطح کالن چه برنامهای داشتهایم. من معلمان را خسته میبینم. نبود امکانات مالی نیز مانعی در سر راه گروههای آموزشی است. گروههای آموزشــی رابط بین مدرسهها و سازمان هستند و هــر هفته اطالعات الزم را تــا جای ممکن جمع میکنند و به سازمان آموزشوپرورش گزارش میدهند. اما با مشکالتی روبهرو هستند. به علت گستردگی مدرسهها در شهرستانها و منطقهها، گروههای آموزشی نمیتوانند بررسیهای آموزشی را بهنحو مطلوب انجام دهند. بهترین راهکار این است که سرگروههای آموزشی کل ســاعت موظفی خود را در گروه آموزشی باشند تا برای بررسی و تحلیل آموزشی فرصت کافی داشته باشند. مشکل اساسی دیگری که گروههای آموزشی و معلمها با آن مواجه هستند نداشتن ارتباط منطقی بین صف و ستاد است. بهتر است مسئوالن آموزشوپرورش در ساماندهی و سازماندهی معلمها از خرد جمعی و همفکری با گروههای آموزشی بهره ببرند؛ چون اطالعات الزم را از توان علمی و انگیزة همکاران در زمینة آموزش دارند، اما متأسفانه چنین نیست. باید هر آموزشوپرورشی در سطح استانی و منطقهای شناسنامة علمی و تخصصی معلمها را داشته باشد و بر اساس این شناسنامة گروههای آموزشی بهشرطی که وظیفة خود را بهنحو مطلوب انجام دهند، بازوی توانمند و مؤثری برای آموزشوپرورش خواهند بود؛ زیرا در بطن و جریان آموزش هستند رشد آموزش شیمی | دورة سي و هشتم | شمارة 1 | پاييز 1403 |19 که آموزش در دنیا را متحول کرده اســت، اما مدرســههای ما در بسیاری از اســتانها هنوز از حداقل امکانات آموزشی بیبهرهاند. هنوز دانشآموز شبیه یک محکوم روی صندلی مقابل معلم قرار دارد و بــه حرفهای او گوش میکند. شــما میدانید یک تختة هوشــمند در کالس درس چه تحولــی در آموزش و بهخصوص آموزش شــیمی ایجاد میکند. تدریس موضوعی را که به انجام آزمایش و نمایش فیلم نیاز داشته باشد، در یک جلسه میتوانید بهراحتی به فراگیرنــدگان طوری آموزش دهید که هم انگیزه در دانشآموزان ایجاد شود و هم یادگیری به نحو مطلوب رخ دهد و در زمان صرفهجویی شود. مانع دیگری که به آموزش ضربة اساسی را زده است مؤسسههای آموزشی خصوصی هستند که برخی مدیران در ســطح خرد و کالن در همکاری با آنها دارای منافع هستند. این مؤسسهها دارای امکانات آموزشی و فناوری قوی هستند و با توجه به اینکه بیشتر تبلیغات آنها بر پایة آزمون سراسری است، از روشهای میانبر و فرمولهای کلیشــهای در آموزش استفاده میکنند. در این شیوههای آموزشی، یادگیری کوتاهمدت است و پایدار نیست و باعث میشود دوگانگی در یادگیری فراگیرندگان در مدرســهها و کالس درس رسمی ایجاد شود و نظم نظام آموزشی رســمی دچار اخالل شود. بسیاری از مدرســان آنها روشهای تدریــس را نیاموختهاند. من تدریس برخط بســیاری از آنها را مشاهده کردهام، بهطور کلی شیوههای آموزشی آنها با برنامهها و اهــداف آموزشوپرورش مغایــرت دارد. آنها در زمینة آموزش بهدنبال این نیستند که نگرش فراگیرنده را تغییر دهند تا در آینده شهروندی خوب در ابعاد اقتصادی، سیاسی و اجتماعی باشد، فقط موفقیت در آزمون سراســری برایشــان مهم است. آنها امکانات قویتری دارند و ضربة اساسی را به آموزش رسمی کشور میزنند. در تمام شهرستانهایی که بررسی کردم، دانشجویان رتبة برتر قبل از اینکه به دانشــگاه بروند و به فکر تحصیل باشند دکان آموزشی و مشاورهای باز میکنند و از طریق راهاندازی وبگاهها و گروههای آموزشی به قول خود خدمات آموزشی و مشاورهای ارائه میدهند. آنها نمیدانند که خودشان دارای شخصیت و ویژگیهای خاص خود بودند و در این زمینه تخصص ندارند و چه ضربههای مهلکی به روحیه و سرنوشت دیگران وارد میکنند و در این زمینه پاسخگوی نتیجة کار خود نیستند و هیچ مرجعی هم پیگیر این رخداد نیست. مشــکالت دیگری نیز وجود دارد که خالصه به آنها اشــاره میکنم. نبود امکانات آزمایشــگاهی، استخدام معلمهای خارج از دانشــگاه فرهنگیان که بر اســاس امتیازات خاصی، همچون متأهلبودن و داشتن فرزند پذیرفته میشوند. سن آنها زیاد است و انگیــزة الزم را برای آمــوزش و از طرف دیگر آگاهی الزم را در زمینة فناوری و شیوههای تدریس ندارند. مسئلة دیگر این است که بسیاری از معلمان اطالعات خود را از نظر علمی، تخصصی و آگاهی از شــیوههای نوین تدریس و با بهرهگیری از فناوری روز دنیا بهروز نمیکنند.

● روند آموزش و ارزشــيابي مجازي شيمي را در زمان همهگيري كرونا چگونه ارزيابي ميكنيد؟ میدانید که در روش تدریس به ســبک روش اکتشافی یا سرگروه شیمی بودهام، پاسخ میدهم. با توجه به بررسیهای کیفی و توصیفی که انجام دادم )نه بررسی کمی و آماری(، کتاب درسی شیمی از نظر محتوا، شکل، تصاویر و فعالیتها )با هم بیندیشیم، خود را بیازمایید( در فراگیرنده برای یادگیری انگیزه ایجاد میکند. امــا حجم و توزیع مطالب از نظر علمی چنین رویکردی را ندارند )برای مثال فصل سوم شــیمی دهم از دیدگاه من خیلی از نظر محتوای علمی غنی است ولی در پایان سال تدریس میشود که دانشآموزان خسته هستند و معلم بهخاطر کمبود وقت با سرعت بیشتری تدریس میکند. وقتی دانشآموزان در پایه ضعیف شدند، در سالهای بعد یادگیری بهتدریج ضعیفتر میشود و همین عامل باعث بیرغبتی به درس میشود.(

● برای ايجاد عالقه و انگيزه در دانشآموزان چه راههايي را مؤثر ميدانيد؟ معتقدم همة دانشآموزان زمینة الزم را برای عالقهمندشدن به آموزش و یادگیری دارند. یعنی هیــچ دانشآموزی از ابتدا، از هیچ علمی تنفر نــدارد. بلکه عواملی وجود دارند که عالقهمندی فراگیرندگان را به آموزش علوم و علم شــیمی سبب میشوند. از طرفــی عواملی نیز ایجاد تنفر و بیرغبتــی را به یادگیری باعث میشــوند. از عوامل مهمی که باعث میشود شور و عالقهمندی دانشآموز به علم در هر درسی ایجاد شود، نقش معلم است. معلم میتواند همچون شــمس که مولوی را متحــول کرد، فراگیرندة خــود را به آمــوزش و یادگیری عالقهمند کنــد. ایجاد عالقه در دانشآموزان، هنر و شــگرد خاص دارد که هــر معلم با دانش و ُن صدا، حاالت صورت، ارتباطات انسانی و دوستداشتن خالقیت، ت دانشآموز خود میتواند آن را ایجاد کند. بر اساس تجربیاتی که در آموزش و تدریس شیمی دارم روش بسیار جالبی که میتواند در ابتدا دانشآموزان را به علم شیمی عالقهمند کند، تدریس جلسة اول شیمی در آزمایشگاه است، در این جلسه آزمایشهای جذاب و علمی انجام داده شــود تا از همان ابتدا شوقی در دانشآموزان ایجاد شود. شیوة دوم ایجاد عالقه، برقراری ارتباط بین علم شیمی و زندگی روزمره است. معلم هنگام آموزش محتوا نقش کاربردی آن موضوع را در زندگی و صنعت بیان کند که قابل لمس باشــد. بارها در کالس درس وقتی از کارهای پژوهشی و تحقیقاتی شیمی در زمینههای داروسازی و نانو صحبت میکنم، عالقه را در چهرة دانشآموزان دیدهام. البته اینها تعدادی از روشهای عالقهمندی است، اما امروزه فارغالتحصیالن زیادی در دورههای ارشد و دکترا در رشــتة شیمی وجود دارند که نمیتوانند از تخصص خود بهرة الزم را ببرند و همین مسئله باعث شده است که برخی دانشآموزان بهرغم عالقهمندبودن به شیمی، به خاطر ترس از آیندة شغلی این رشته از انتخاب آن خودداری کنند.

● آموزش شيمي در مدرسهها با چه مشکالت عمدهای مواجه است؟ مشکل اساســی آموزش شــیمی نبود امکانات و تجهیزات الکترونیکی یا فناوری روز در مدرسههاســت. با پیشرفت فناوری اعم از سختافزاری و نرمافزاری )هوش مصنوعی( در برهة کنونی مؤلفههای برنامة درسی شیمی ایران در قسمت محتوا و هدف غنی است و تشابهات بسیاری با نظام آموزشی کشورهای پیشرفته دارد ٢٠ | رشد آموزش شیمی | دورة سي و هشتم | شمارة 1 | پاييز 1403 حل مسئله یکی از هدفهای ما این است که فراگیرنده را طوری بار بیاوریم که از پس حل مشکالت طول زندگی خود بر بیاید. من چند ســؤال میپرسم: چرا آتشنشانی بهوجود آمد؟ اگر در جایی حادثة آتشســوزی رخ داد ســریع این آتش را خاموش کند. چرا ســتاد بحران تأسیس شد؟ تا اگر جایی زلزله رخ داد ســریع به زلزلهزدگان کمک برسانند. یعنی ما برای پیشبینی ایــن بحرانها آمادگی داریم، اما برای بحرانهای آموزشــی در آموزشوپرورش هیچ ســتاد بحرانی آموزشی نداریم. کرونا یک چالش بــود و ما باید از این بحــران درس یاد میگرفتیم تا بر اســاس تجربیات بهدســتآمده در این دوران برای رخدادهای آینده برنامهریزی کنیم. در شــهریور سال 95 مقالهای با عنوان »آموزش درس شیمی با نظارت والدین و مدرســه توسط معلم با استفاده از شبکههای اجتماعی« در نهمین همایش آموزش شــیمی ایران ارائه دادم. در این مقاله فرض را بر این گذاشــتم که اگر زلزلهای رخ دهد و آموزش در منطقه یا شهرستان با مشکل روبهرو شود، چگونه باید به کمک شــبکههای اجتماعی و فناوری آموزش را ادامه دهیم. طرحــی به نام امداد و نجات آموزشــی نیز در این زمینه مطرح کردم و از همــکاران برای کمک به ادامة روند آموزش بهصورت جهادی کمک خواستم. در ابتــدا بــا مقاومت فراگیرنــدگان در یادگیــری به کمک شبکههای اجتماعی روبهرو بودیم. اما با راهاندازی سامانة LMS و آمــوزش همکاران توانســتیم تا اندازهای خــا موجود را در آموزش پر کنیم. کرونا باعث شــد تا روش تدریس جدیدی به نام روش تلفیقی یا ترکیبی ظهور پیدا کند که اکنون ترکیبی از آموزش مجازی و حضوری است و بسیار مفید واقع شده است. البته اگر همکاران را به استفاده از این روش ملزم کنند. شبکههای مجازی به انجام فرایندهای آموزشی همچون ارسال فیلم و تصویر، ارسال سؤالها و انجام ارزشــیابی فراگیرندگان در خارج از وقت رســمی به ما کمک میکنند.

● آيا در آموزش مجازي، معلمها توانستهاند بين مفاهيم نظري و فعاليتهاي آزمايشگاهي تعادلي ايجاد کنند؟ به عقیدة من تا اندازهای باید توانسته باشند. شما یک عنوان آزمایشــگاهی را بهصورت نظری تدریس میکردید. ســپس در شبکة شاد یا روش پیشرفتهتر همچون استفاده از سامانة LMS فیلم آزمایش را در گروه ارســال میکردید و دانشآموزان فیلم را مشاهده میکردند. ولی انجام آزمایش بهصورت عملی توسط فراگیرندگان تأثیر بیشتری در یادگیری دارد.

● چه پيامي براي ارتقای فعاليتهاي آموزشي مخاطبان ما )معلمان شيمي و دانشجو معلمان( داريد؟ به عنوان یک همکار باتجربه اولین پیامم این اســت که اگر به شــغل معلمی عالقه ندارند آن را انتخاب نکنند یا اگر در گذر زمان دیدند که شــوقی در آنها بــرای تدریس وجود ندارد این شــغل را رها کنند، اگر چنین نکنند هم به روحیة خود و هم به دانشآموزان ظلم میکنند. اما دانشجومعلمان باید تالش کنند با فناوریهای روز دنیا و ابزارهای آموزشــی نوین آشنا شوند و خود را همراه با پیشرفت فناوری بهروز کنند. سبکهای آموزشی جدیــد را خوب یاد بگیرند و بهکار ببندنــد. غیر از اینکه معلم آموزشی هستند تالش کنند مشاور و روانشناسی خوب باشند و در این زمینه مطالعه و دانشافزایی کنند.

● چه توصيههايي به معلمان جوان و تازهكار داريد؟ توصیه میکنم با تمام توان از نیروی جوانی خود در آموزش بهره ببرند و هیچ عاملــی انگیزة آنها را کاهش ندهد. عوامل و روشهایی پیدا کنند که در آنها شوق ایجاد کند و انگیزة آنها را برای کارکردن افزایش دهد.

● مهمتريــن آرزوي شــما بهعنوان معلم شــيمي و هماهنگكنندة گروههاي آموزشي استان چيست؟ بزرگترین آرزوی من این است که وزارت آموزشوپرورش اولیــن و بااهمیتترین ســازمان و وزارت در تصمیمگیریهای حاکمیت در همة ابعاد اقتصادی، اجتماعی و سیاســی باشــد و اهمیت جایگاه آن بهصورت عملی نه شعاری شناخته شود. کاش وزیر آموزشوپرورش را صاحبنظران و اســتادان تعلیموتربیت دانشگاهی و معلمهای باتجربة نظام تعلیموتربیت انتخاب کنند و به رئیسجمهور معرفی کنند. ً اضافه

● در پايان اگر نكتهاي به ذهنتان ميرســد لطفا كنيد. همــة قشــرهای جامعــه بایــد بــه اهمیــت و جایگاه آموزشوپرورش در توســعه و پیشرفت کشور واقف باشند. در کرةجنوبی شرکتهایی همچون سامسونگ هر ساله هزینهای برای آموزش معلمها و فرستادن آنها به ژاپن برای دانشافزایی اختصاص میدهند. این نشان میدهد مردم و دولت به جایگاه آموزشوپــرورش توجه دارند. موفقیت تمام کشــورها مدیون آموزشوپرورش پویا و پیشرفته است. آموزشوپرورش شهروند آگاه تربیت میکند و شهروند آگاه در هر جایگاه مدیریتی که در آن کشور قرار گیرد باعث توسعه میشود. اگر در کشــوری آمار جرم باال باشــد، محیطزیست آن حال خوبی نداشته باشد، مصرف ســوخت و انرژی مطلوب نباشد، مصرف آب از میزان اســتاندارد باالتر باشد، قوانین راهنمایی و رانندگی خوب رعایت نشــود، بهرهوری کار پایین باشد، سرانة مطالعة افراد آن جامعه پایین باشــد و افــراد تحمل همدیگر را نداشــته باشند، از بهداشت مناســبی برخوردار نباشد و هر مشکل دیگری، ناشــی از این است که در آن کشور به جایگاه آموزشوپرورش اهمیت داده نشــده است تا شهروند متعهد و آگاهی را تربیت کند تا چنین مشکالتی بهوجود نیاید. پینوشت